Theo Điều 2 thì hương ước, quy ước là văn bản quy định các quy tắc xử sự do cộng đồng dân cư thôn, tổ dân phố tự nguyện thỏa thuận và thiết lập nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội mang tính tự quản của cộng đồng dân cư và được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công nhận theo quy định.

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về nguyên tắc, phạm vi nội dung, hình thức; các bước soạn thảo, thông qua, công nhận, sửa đổi, bổ sung, thay thế hương ước, quy ước; công tác thông tin, phổ biến về nội dung của hương ước, quy ước; trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân, việc kiểm tra, giám sát, theo dõi việc thực hiện hương ước, quy ước.

Ngoài ra thẩm quyền, căn cứ, thời hạn, hình thức xử lý hương ước, quy ước vi phạm cũng quy định rõ tại Quyết định số 22/2018/QĐ-TTg. Đây cũng là điểm mới so với Chỉ thị số 24/1998/CT-TTg ngày 19/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước của làng, bản, thôn, ấp, cụm dân cư.

Theo các quy định chuyển tiếp tại Quyết định thì các bản hương ước, quy ước đã được công nhận hoặc phê duyệt theo Chỉ thị số 24/1998/CT-TTg ngày 19/6/1998 của Thủ tướng Chính phủ trước ngày Quyết định này có hiệu lực thi hành mà phù hợp với nguyên tắc xây dựng, thực hiện theo quy định tại Điều 4 của Quyết định được tiếp tục thực hiện. Các bản hương ước, quy ước đã được công nhận hoặc phê duyệt mà không phù hợp với các nguyên tắc xây dựng, thực hiện theo quy định tại Điều 4 của Quyết định hoặc không đúng thẩm quyền công nhận phải được sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc tiến hành thủ tục công nhận trước ngày 31/12/2018. Đối với các bản hương ước, quy ước chưa được công nhận phải được tiến hành thủ tục công nhận theo quy định của Quyết định này.

Quyết định có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2018. Cơ quan chủ trì, tham mưu, giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước trên phạm vi cả nước được giao cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan, tổ chức liên quan kiểm tra, kiến nghị việc xử lý hương ước, quy ước vi phạm do có nội dung trái pháp luật, xâm phạm các quyền con người, quyền công dân. Chỉ thị số 24/1998/CT-TTg ngày 19/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước của làng, bản, thôn, ấp, cụm dân cư hết hiệu lực kể từ ngày Quyết định số 22/2018/QĐ-TTg có hiệu lực thi hành./.