Thị trấn Ninh Cường huyện Trực Ninh (trước là xã Trực Phú) có trên 10.200 dân, với 94,7% đồng bào Công giáo. Ðược thành lập từ năm 1956, với lợi thế về địa lý kết hợp tiềm năng phát triển mạnh mẽ, toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội nên thị trấn Ninh Cường sớm được các cấp, ngành quan tâm, chủ động đề xuất chủ trương nâng cấp trở thành đô thị mới, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội khu vực phía tây nam của huyện Trực Ninh.
Từ sự đồng thuận “Ý Đảng, lòng dân”, Ninh Cường hôm nay đã có bước chuyển mình mạnh mẽ, toàn diện trên các lĩnh vực. Chương trình công tác trọng tâm toàn khóa của Ban Chấp hành Đảng bộ thị trấn khóa XXV nhiệm kỳ 2015-2020 về “Đẩy mạnh phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với xây dựng NTM” đã đạt hiệu quả cao khi người nông dân đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng cơ giới hóa và ứng dụng khoa học kĩ thuật vào sản xuất tăng năng suất lao động, tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị ha canh tác. Kinh tế phát triển, thị trấn đã tích cực vận động nhân dân xây dựng các công trình phúc lợi, hoàn thiện kết cấu hạ tầng đô thị. Hệ thống thiết chế văn hóa gồm nhà văn hóa, khu thể thao... được xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp đáp ứng nhu cầu hội họp, sinh hoạt văn hóa, thể thao của nhân dân. Trong định hướng phát triển của thị trấn Ninh Cường thời gian tới sẽ trở thành đô thị năng động, hệ thống dịch vụ đa dạng, cảnh quan đẹp và môi trường trong lành, thân thiện.
Trong những năm qua, việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội được cấp uỷ, chính quyền Thị trấn Ninh Cường xác định là nhiệm vụ hết sức quan trọng nhằm xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Do đó, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân trên địa bàn thực hiện nếp sống văn minh được chú trọng và đẩy mạnh. Uỷ ban nhân dân thị trấn đãkiện toàn BCĐ và xây dựng nội dung bản Quy ước nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang và lễ hội trình hội nghị BCH Đảng uỷ, thông qua hội nghị của các ban ngành đoàn thể, hội nghị của UBND thị trấn, gửi xuống các chi bộ, ban công tác mặt trận cơ sở lấy ý kiến đóng góp sửa đổi nội dung phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.
Công tác phối hợp tuyên truyền thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội được thực hiện bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú như: trên Đài Truyền thanh thị trấn, tuyên truyền lưu động; tại các buổi hội họp của các ban ngành đoàn thể từ trên ủy ban thị trấn đến cơ sở cũng như các buổi sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt cộng đồng tại khu dân cư.
Ban Chỉ đạo luôn theo dõi sát sao việc thực hiện nội dung bản quy ước và cử thành viên ban chỉ đạo đến làm công tác vận động hội viên ở cơ sở khi gia đình có việc sắp diễn ra.
Nhờ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong những năm qua, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội trên địa bàn thị trấn Ninh Cường có nhiều chuyển biến tích cực.
Ban công tác thực hiện nếp sống văn hoá mới của địa phương đã tổ chức Ký cam kết thực hiện nếp sống văn hoá trong việc cưới cho các cặp đôi trước khi tới làm thủ tục đăng ký kết hôn tại UBND thị trấn, có xác nhận của gia đình.Việc đăng ký kết hôn đều đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, không còn hiện tượng ép hôn, tảo hôn, thách cưới. Trước khi gia đình tổ chức đám cưới, từ 10- 15ngày Ban công tác thực hiệnnếp sống văn hoá của thị trấn, cán bộ phụ trách tổ dân phố, cùng ban công tác mặt trận cơ sở tổ dân phố xuốnggặp gỡ gia đình, triển khai một số công việcvà cùng gia đình bàn bạc thống nhất việc tổ chức lễ cưới theo nếp sống văn hóa đặc biệt là việc không làm cỗ chia phần, vận động nhân dân ăn cỗ không lấy phần.
Trong ngày tổ chức đám cưới của gia đình, Ban công tác thực hiện nếp sống văn hoá, cán bộ phụ trách tổ dân phố cùng cơ sở tổ dân phố trực tiếp xuống chúc mừng gia đình đồng thời kiểm tra thực tế xem gia đình có thực hiện đúng với nội dung bản quy ước của địa phương không. Đồng thời thống nhất với Ban tổ chức trong đám cưới tuyên truyền trên loa đài phục vụ trong đám cưới việc thực hiện nếp sống văn hoá trong tiệc cưới của gia đình.
Trong việc cưới, đã giảm các hủ tục, tập tục lạc hậu từ xưa để lại.. Nếu như trước năm 2016 các đám cưới tổ chức rườm rà còn nhiều thủ tục lạc hậu đặc biệt việc làm cỗ lấy phần và đi ăn cỗ lấy phần thìđến năm 2017, khi đã xây dựng quy ước, hương ước, nghi lễ tổ chức đám cưới được bố trí gọn nhẹ hơn, nhiều đám cưới được tổ chức trang trọng theo nếp sống mới, nhiều gia đình chỉ mời cơm trong phạm vi hẹp, làm cỗ đủ ăn, đi ăn cỗ không lấy phần hoặc tổ chức báo hỷ bằng tiệc trà và không tiếp thuốc lá trong đám cưới, âm thanh ánh sáng sử dụng hợp lý và không gây ảnh hưởng tới người dân xung quanh; việc dựng rạp lấn chiếm lòng lề đường đã được hạn chế và theo quy định.
Thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang được quy định rất cụ thể và chặt chẽ trong quy ước của thị trấn và hương ước của các tổ dân phố. Khi có người qua đời, gia đình phải có trách nhiệm làm giấy báo tử theo quy định. UBND thị trấn thành lập ban lễ tang, trưởng ban lễ tang là công chức văn hóa - thông tin sẽ đến gia đình tang hiếu thăm hỏi chia buồn đồng thời gặp gỡ các thành phần gia đình tang hiếu để hướng dẫn giúp đỡ gia đình thực hiện tốt những quy định về việc tang theo quy ước đã quy định. Việc làm này đã được thực hiện rất tốt và đạt được hiệu quả cao. Việc luân chuyển vòng hoa, bó hoa trong đám tang đã được nhân dân đồng tình thực hiện. Mỗi đám tang chỉ có 4 vòng hoa để luân chuyển.Gia đình tang hiếu phải có trách nhiệm thông báo cho các tổ chức, các mối quan hệ nơi xa đến thăm viếng đám hiếu không mang vòng hoa đến. Các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan đã được loại bỏ, không còn tình trạng thổi kèn thâu đêm, khóc thuê, để người chết quá 48 giờ. Việc tổ chức té mộ ba ngày cũng được quy định chặt chẽ và được tổ chức ngay trong buổi chiều tối cùng ngày tiễn đưa người quá cố về nơi yên nghỉ cuối cùng thành phần ngắn gọn chỉ là anh, em, con, cháu và những người được chịu tang. Năm 2020 và đầu năm 2021 do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid - 19, ban chỉ đạo đã hướng dẫn giúp đỡ các đám hiếu trên địa bàn thực hiện tốt các biện pháp phòng chống dịch bệnh, vận động hạn chế tối đa người đến thăm viếng, các đoàn hội, các tổ chức chỉ nên cử đại diện đến thăm hỏi và chia buồn cùng với gia đình tang hiếu. Việc tổ chức té mộ ba ngày còn được ban chỉ đạo vận động thực hiện ngay trong buổi trưa cùng ngày tiễn đưa người quá cố về nơi yên nghỉ cuối cùng.Điều này rất phù hợp với điều kiện tình hình thực tế về phòng chống dịch bệnh Covid - 19 và giảm thiểu về chi phí cho đám tang, rút ngắn thời gian phục vụ trong đám hiếu đã được nhân dân đồng tình ủng hộ, thực hiện một cách nghiêm túc đạt được kết quả cao.Quy ước cũng quy định rỗ mỗi đám tang chỉ được sử dụng một hội kèn nam, riêng hội kèn đồng chỉ phục vụ đám tang đối với người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên khi qua đời.
Để có được kết quả đó, không thể không kể đến vai trò quan trọng của việc xây dựng, thực hiện quy ước, hương ước tại cộng đồng dân cư. Tính đến nay toàn thị trấn có 1 bản Qui ước thực hiện chungvề nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang của thị trấn và 16 bản hương ước của 16 tổ dân phố. Việc thực hiện hương ước, qui ước ở các tổ dân phố đã góp phần quan trọng vào việc giữ gìn, phát huy truyền thống, tập quán tốt đẹp của cộng đồng dân cư; bài trừ các hủ tục lạc hậu trong việc cưới, việc tang, mừng thọ, xây cất mồ mả, tổ chức lễ hội ở địa phương; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, mê tín dị đoan góp phần xây dựng và thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, thực hiện chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình và chăm sóc, bảo vệ trẻ em; nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của nhân dân, bảo đảm an ninh trật tự…
Đỗ Ngọc Khang